Filmwaardig, thriller, kaskraker.

Het zijn vaak gehoorde termen bij sportfans en -experts wanneer ze een spannende fase beschrijven.

De kans is groot dat ook je op een sportevenement al eens iemand hoorde zeggen dat wat zich afspeelde op het veld of in de ring ‘in een film thuishoort’.

Sport is van nature onvoorspelbaar, beeldend en zit boordevol drama — de ideale ingrediënten voor het witte doek.

De spanningsbogen en verhaallijnen over bepaalde spelers of teams gedurende een seizoen zijn het perfecte ontwerp voor een succesvolle film.

Het is dan ook geen verrassing dat er al ettelijke keren is geprobeerd die verhalen te verwerken tot cinemamateriaal. Momenteel vallen er op IMDb liefst 4.385 films onder de categorie ‘sport’.

Films over sport kunnen ook financieel een voltreffer worden. De top 10 van kaskrakers in dit genre op IMDb zijn samen goed voor een opbrengst van 1,6 miljard euro.

Maar een goede sportfilm maken is niet zo eenvoudig als het lijkt. Voor iedere Rocky is er wel een Goal III: Taking on the World.

Wat onderscheidt dan een voortreffelijke sportfilm van een flauwe? Wij onderzochten de 50 beste sportfilms op IMDb om de ingrediënten te ontdekken van de ideale film.

Het moet realistisch zijn

Dit is een belangrijke. Om een goede sportfilm te maken, is het belangrijk dat de gebeurtenissen in de film ook in het echte leven mogelijk zijn.

Wat sport zo populair maakt bij filmmakers zijn de gevoelens die zo’n film oproept.

Net als in online casino, is er altijd een winnaar en een verliezer. Het risico dat een mogelijke nederlaag met zich meebrengt, zorgt meestal voor een uitgebreid scala aan emoties.

Als je dat goed weergeeft, krijg je perfect filmmateriaal.

Om die emotionele dimensie van sport echt tot zijn recht te laten komen, moet een film minstens enigszins realistisch zijn en geloofwaardig overkomen. Zo niet, kan een serieuze film grenzen aan parodie.

Er is een reden waarom Bend It Like Beckham! op dat vlak tekort schiet. Weet je nog die vrije trap op het einde? Schokkend.

De juiste mate van realisme wordt vaker bereikt in films over profsporten, dan door sport op amateurniveau te verfilmen. 30 van IMDb’s 50 beste sportfilms draaien rond profs.

Als je het goed doet, is het verschil nauwelijks te zien.

De MMA-film Warrior hoort bij die 30 en is met een IMDb-score van 8.2 de best scorende sportfilm op de website.

Volgens hoofdrolspeler Tom Hardy waren de vechtscènes in de film zo levensecht dat hij tijdens de opnames zijn ribben brak en de ligamenten in zijn rechterarm scheurde.

Een andere manier om een sportfilm geloofwaardiger te maken is door vast te houden aan waargebeurde verhalen. 31 van de 50 films zijn ofwel biografisch, ofwel gebaseerd op waargebeurde feiten.

Het is gemakkelijker om iets echt te laten lijken als het ook daadwerkelijk gebeurd is.

Het heeft een sterk verhaal en een overtuigende held nodig

Sport staat uiteraard centraal in iedere goede sportfilm, maar er is meer dan dat. Het verhaal moet ook meeslepend zijn, anders dreigt de film een samenvatting van hoogtepunten te worden.

Stel je even voor dat er in Rocky niets wordt verteld over de problemen die hij heeft meegemaakt of over zijn ruige voorgeschiedenis. De sportklassieker bij uitstek zou meteen afzwakken tot een matige film.

Je wordt verleid door de sportieve dimensie, maar blijft vooral kijken dankzij het achtergrondverhaal van de protagonist.

Soms neemt die held de vorm aan van een hele ploeg, maar in de betere sportfilms draait het vaker enkel rond één persoonlijkheid.

27 van de 50 beste sportfilms op IMDb richten zich op individuele sporten in plaats van teamsporten.

Het is heel wat eenvoudiger om het verhaal van één personage te vertellen, dan dat van 11 personen. Als kijker kan je je bovendien beter verdiepen in één personage dan in een volledige ploeg.

Boksen scoort het best

Geen enkele sport leent zich beter tot het witte doek dan boksen.

Het is dan ook geen verrassing dat de populairste sport in de top 50 door individuen wordt beoefend.

Boksfilms zijn goed voor 20 procent van die lijst, terwijl films over alle gevechtssporten — boksen, MMA, worstelen en karate — 14 van de 50 films uitmaken.

Twee van de drie films uit de top 50 die de Oscar voor beste film hebben gewonnen, gaan over boksen — Rocky en Million Dollar Baby.

In deze films fungeert de sport doorgaans als metafoor voor het leven van de hoofdrolspeler. Het geweld en de onvoorspelbaarheid van het boksen maakt het een perfecte match voor de bioscoop.

De gevechten zijn opwindend, spectaculair en brengen je tot het puntje van je stoel. Ze dienen ook als een logisch hoogtepunt van het bekende beproeving-en-ellendeverhaal, dat eigen is aan de gemiddelde boksfilm.  

De zelden-vertolkte-verhaallijn gaat als volgt: de neerslachtige hoofdrolspeler krijgt de kans om een titelgevecht te betwisten, een trainer dwingt hem tot het uiterste, de hoofdrolspeler moet een blessure of hindernis doorstaan, het gevecht vindt plaats en de film eindigt met de hoofdrolspeler die terugkeert naar huis, al dan niet als winnaar.

Het is het typische underdogverhaal, en wie houdt daar niet van?

Het moet eindigen met een overwinning

Het klopt uiteraard dat sommige klassieke sportfilms niet goed eindigen en de hoofdrolspeler niet met een overwinning kan pronken.

Sport draait niet altijd rond winst of verlies. Het is de reis die telt, zo luidt het cliché.

Maar hoewel het belang van de verhaallijn en de ontwikkeling van het personage niet kan worden onderschat in een sportfilm, wil de kijker op het einde toch iets te vieren hebben.

In het algemeen wint het individu of de ploeg in een goede film op het einde datgene waarnaar het verhaal werd opgebouwd.

38 van de 50 films op IMDb’s lijstje volgen die redenering.

Dat heeft ongetwijfeld te maken met het aantal waargebeurde verhalen dat in deze films wordt verteld.

Logischerwijs eindigen de meest memorabele sportverhalen met een overwinning.

Maar weinig mensen zijn geïnteresseerd in de voetbalploeg die werd uitgeschakeld in de eerste ronde. Maar een underdog als winnaar? Welcome to Hollywood!

24 van de 31 sportfilms die gebaseerd zijn op waargebeurde feiten, hebben een happy end.

Het is begrijpelijk dat een kijker op het einde van een film beloond wil worden. Nadat hij of zij tijd en emotie in het verhaal heeft gestoken, geeft een positieve climax onmiskenbaar meer voldoening.